Dzisiaj opowiem Wam o tym, z czego składa się oprocentowanie oraz czym jest marża w kontekście różnych rodzajów finansowania – zarówno kredytu hipotecznego, jak i finansowania firmowego. Wyjaśnię także, czym jest WIBOR i czym różni się od stopy referencyjnej. W prostych słowach omówię, jakie elementy wpływają na oprocentowanie Waszego finansowania, jak działa marża oraz WIBOR.
Z czego składa się oprocentowanie finansowania?
Oprocentowanie większości form finansowania – poza przypadkami, gdy jest ono stałe – składa się zazwyczaj z marży banku oraz stawki WIBOR. W przypadku banków spółdzielczych, z którymi często współpracuję, zamiast WIBOR-u stosuje się stopę referencyjną.
Sposób oprocentowania Waszego finansowania zależy od dwóch czynników. Pierwszym jest marża ustalana przez bank – jest ona stała i można ją uznać za rodzaj „zarobku” banku przez cały okres finansowania. Drugim składnikiem jest stawka WIBOR lub stopa referencyjna – to zmienna część oprocentowania, która wpływa na to, ile faktycznie zapłacicie za pożyczony kapitał.
Czym jest marża i jak wpływa na oprocentowanie?
Marża jest stałym elementem oprocentowania Waszego finansowania i bezpośrednio wpływa na całkowity koszt kredytu czy pożyczki. Stanowi część zarobku banku lub innej instytucji i w przeciwieństwie do WIBOR-u czy stopy referencyjnej, nie podlega wahaniom rynkowym. Natomiast druga składowa oprocentowania – WIBOR lub stopa referencyjna – zmienia się w zależności od sytuacji gospodarczej oraz decyzji Rady Polityki Pieniężnej.
Warto zwrócić uwagę na jedną istotną kwestię, która często pojawia się w rozmowach z klientami na temat finansowania bankowego. Choć marża jest stała, mogą wystąpić sytuacje, w których bank tymczasowo ją podwyższa. Dzieje się tak, gdy w umowie kredytowej znajdują się tzw. warunki zawieszające, takie jak prawomocne ustanowienie hipoteki lub innych form zabezpieczenia. Do momentu ich spełnienia bank może zastosować wyższą marżę, która obowiązuje do czasu uprawomocnienia zabezpieczenia. Po spełnieniu tych warunków marża wraca do ustalonego poziomu i pozostaje niezmienna przez cały okres finansowania.
Czym jest WIBOR i jak wpływa na oprocentowanie?
WIBOR – termin od dawna znany w świecie finansów, choć w ostatnich latach zyskał szczególną popularność ze względu na gwałtowny wzrost. Pamiętam okres, gdy WIBOR w krótkim czasie wzrósł z poziomu 0,2% do ponad 7%. Ponieważ jest on jedną ze składowych oprocentowania, tak drastyczna zmiana spowodowała znaczący wzrost rat i kosztów finansowania dla osób, których kredyty były oparte na tej stawce.
Czym dokładnie jest WIBOR? To skrót od Warsaw InterBank Offered Rate, czyli w uproszczeniu – oprocentowanie, po jakim banki pożyczają sobie nawzajem środki na rynku międzybankowym. Jego wysokość, w połączeniu ze stopami procentowymi ustalanymi przez Radę Polityki Pieniężnej, ma bezpośredni wpływ nie tylko na kredyty detaliczne, ale także na wszystkie inne formy finansowania dostępne na rynku. WIBOR nie jest wskaźnikiem stałym – jego wartość jest ustalana niemal codziennie i odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu całego sektora finansowego.
Jak WIBOR wpływa na raty kredytów?
Skoro WIBOR może zmieniać się codziennie, jak dokładnie wpływa na raty kredytów? WIBOR to ogólne określenie, które występuje w różnych wariantach. Najczęściej spotykane wskaźniki w umowach kredytowych to WIBOR 1M (jednomiesięczny), 3M (trzymiesięczny) i 6M (sześciomiesięczny). Kredyty hipoteczne zazwyczaj opierają się na WIBOR-ze trzymiesięcznym, natomiast w finansowaniach firmowych często stosowany jest WIBOR sześciomiesięczny. WIBOR jednomiesięczny najczęściej pojawia się w finansowaniach operacyjnych.
Liczba przy WIBOR-ze oznacza okres, na jaki banki pożyczają sobie środki na rynku międzybankowym. WIBOR 3M odzwierciedla koszt pożyczek na trzy miesiące, a WIBOR 6M – na sześć miesięcy. To, który wskaźnik jest zastosowany w Waszym kredycie, zależy od zapisów w umowie kredytowej. Wraz ze zmianą wartości WIBOR-u w danym okresie bank przelicza wysokość raty i przesyła nowy harmonogram spłat.
Podsumowując, WIBOR jest kluczowym punktem odniesienia dla oprocentowania kredytów o zmiennej stopie. W połączeniu ze stałą marżą banku tworzy oprocentowanie Waszego finansowania. Każda zmiana stawki WIBOR wpływa na wysokość raty i całkowity koszt kredytu, co miało szczególnie duże znaczenie podczas gwałtownych wzrostów w 2022 roku.
WIBOR a decyzje inwestycyjne
WIBOR nie tylko wpływa na oprocentowanie kredytów, ale jest także wykorzystywany przez inwestorów do prognozowania przyszłych stawek procentowych. Na podstawie tych prognoz mogą oni oceniać ryzyko inwestycyjne i podejmować decyzje dotyczące lokowania kapitału w różne instrumenty finansowe.
Zmiany WIBOR-u mają istotny wpływ na strategie inwestycyjne. Niski WIBOR oznacza tańsze finansowanie, co może sprzyjać inwestycjom o wyższej stopie zwrotu. Z kolei inwestorzy, którzy chcą pomnażać swój kapitał, często rezygnują wówczas z lokat i poszukują bardziej opłacalnych form inwestycji, takich jak akcje, obligacje, surowce czy nieruchomości.
Historycznie WIBOR był na bardzo niskim poziomie w latach 2020–2021, wynosząc od 0,02% do 0,23%. Jednak pod koniec 2021 roku, w wyniku decyzji Rady Polityki Pieniężnej, gwałtownie wzrósł – z 0,2% do ponad 7%. Jak już wspominałam, spowodowało to znaczne zwiększenie kosztów kredytów opartych na tym wskaźniku.
Obecnie WIBOR 3M, który jest najczęściej stosowany, utrzymuje się na poziomie 5,86%. Prognozy wskazują na możliwy niewielki spadek – w granicach 1–1,5%, choć dokładne przewidywania zależą od konkretnego źródła analizy.
Stopa referencyjna a finansowanie
W bankach spółdzielczych, obok WIBOR-u, często stosowaną składową oprocentowania jest stopa referencyjna. W praktyce oznacza to, że oprocentowanie może być określane jako marża plus WIBOR lub marża plus stopa referencyjna.
Stopa referencyjna to nic innego jak rentowność bonów pieniężnych emitowanych przez Narodowy Bank Polski w trakcie tzw. podstawowych operacji otwartego rynku. Polegają one na kupnie lub sprzedaży krótkoterminowych, zazwyczaj siedmiodniowych, bonów pieniężnych na rynku międzybankowym. Ich celem jest przywrócenie równowagi płynnościowej w sektorze bankowym.
Co istotne, stopa referencyjna wpływa na poziom WIBOR-u, który z kolei stanowi podstawę oprocentowania kredytów i innych form finansowania. W Polsce jest to jedna z podstawowych stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej.
Dla porównania najniższy poziom stopy referencyjnej w historii wynosił 0,10% – miało to miejsce w maju 2020 roku, w czasie pandemii COVID-19. Natomiast w 2025 roku stopa ta wynosi 5,75%. Warto zauważyć, że choć zmienność stopy referencyjnej jest zauważalna, jej wahania nie były tak drastyczne jak w przypadku WIBOR-u.
Przyszłość WIBOR-u i podsumowanie
Na koniec warto wspomnieć o planowanych zmianach dotyczących WIBOR-u. Początkowo zakładano, że zostanie on zastąpiony przez wskaźnik BIRON w 2024 roku, a później przesunięto ten termin na 2025 rok. Obecnie wiadomo, że zmiana nastąpi najwcześniej w 2027 roku.
Mam nadzieję, że dzięki dzisiejszemu materiałowi lepiej rozumiecie, z czego składa się oprocentowanie Waszego finansowania i jakie czynniki wpływają na jego ostateczny koszt. Jeśli macie jakiekolwiek pytania dotyczące marży, WIBOR-u lub innych zagadnień finansowych – zarówno związanych, jak i niezwiązanych z dzisiejszym tematem – zapraszam do kontaktu. Możecie pisać do mnie prywatnie na LinkedIn lub na adres e-mail: kontakt@martynakrochmal.pl.
Zachęcam również do śledzenia mnie na LinkedIn, Facebooku i Instagramie.
